Majeur toonladder van A
Afgezien van de sound en het ritme hoor je aan de keuze van de tonen of muziek klinkt als klassiek of blues of jazz of country of metal enz. De tonenkeuze is zeer bepalend. Je kunt een bluesband een klassiek stuk laten spelen of een symfonieorkest een blues. De sound past dan helemaal niet bij de muziek, maar je herkent toch de stijl.
Je hoort ook of iets vrolijk of droevig klinkt. In films kun je vaak aan de muziek horen of het bijv. dreigend of gezellig wordt.
Bepaalde combinaties van tonen zijn karakteristiek voor een stijl of een sfeer. Een belangrijk deel van de muziektheorie gaat over het kiezen van tonen (combinaties) en hoe muziek daardoor gaat klinken.
Dat kiezen gaat op een speciale manier. Men maakt eerst een voorselectie, de majeur toonladder (Engels: "major scale") die bestaat uit 7 verschillende tonen. In eerste instantie worden er 5 tonen niet gebruikt (overgeslagen). Die 7 tonen van de majeur toonladder geven samen een vrolijke klank. Pas vanuit die selectie gaat men denken.
Dat is niet voor niets (reden komt later) en het maakt het begin wat lastig. Het is belangrijk dat je dit eerst goed leert. De selectie maakt men vaak m.b.v. de onderstaande formule.
Het eerste voorbeeld is de majeur toonladder uitgaande van de toon A.
Zorg dat het onderstaande gearceerde gedeelte in de breedte op een scherm past. Het moeten 4 regels zijn.
Alle tonen van A t/m A : A Ais B C Cis D Dis E F Fis G Gis A
Formule majeur toonladder: T - T - T T - T - T - T T
Majeur toonladder van A : A B Cis D E Fis Gis A
Trappen : 1 2 3 4 5 6 7 8
Men begint met het rijtje van alle tonen van A t/m. de volgende A. Die volgende A is nodig, want een toonladder begint bij een bepaalde toon en eindigt bij die zelfde toon 1 octaaf hoger.
Daaronder de formule. Als er staat T (van toon) kiest men die toon en als er staat - (streepje) slaat men die toon over.
De laatste (hoogste) toon A hoort er als 8e toon bij, maar die wordt gezien als de zelfde toon als de eerste A. Het zijn dus maar 7 verschillende tonen.
De 8 verkregen tonen worden ook genummerd. Dit noemt men de trappen (Engels: staps) van de toonladder.
Als je een toetsenbord in de buurt hebt en je speelt dit, dan zal het bekend voorkomen. Om deze vrolijke reeks tonen (majeur toonladder) te verkrijgen is het belangrijk om de "geselecteerde" tonen te spelen en die andere tonen juist niet. In dit verband betekent "majeur" vrolijk. (verdere uitleg over het woord "majeur" volgt nog)
Er bestaan ook een heleboel anders klinkende toonladders van A maar die worden niet op deze manier gemaakt. Dus niet meer door een selectie uit alle tonen. Anders klinkende toonladders van A worden gemaakt door deze majeur toonladder van A aan te passen.
Ook alle verschillende A akkoorden worden afgeleid van deze majeur toonladder van A (wordt allemaal nog behandeld).
Nogmaals de majeur toonladder van A
Alle tonen van A t/m A : A Ais B C Cis D Dis E F Fis G Gis A
Formule majeur toonladder: T - T - T T - T - T - T T
Majeur toonladder van A : A B Cis D E Fis Gis A
Trappen : 1 2 3 4 5 6 7 8
Hiernaast de majeur toonladder van A op de A snaar van de gitaar. Je ziet de "formule" nu verticaal staan.