Dim7 oorsprong
Deze pagina is gemaakt n.a.v. een vraag van een lezer over de formule van het dim7 akkoord: 1 b3 b5 bb7. Waarom die dubbele verlaging van de 7e trap en waarom wordt het geen dim6 genoemd? Logische vraag, maar voor het antwoord moet er even diep in de klassieke muziektheorie gedoken worden.
Je moet bekend zijn met zo'n beetje alles wat er op deze site behandeld is en je moet enorm geïnteresseerd zijn in theorie.
Ik ga uit van Bdim7:
Alle tonen van B t/m B: B C Cis D Dis E F Fis G Gis A Ais B
Formule majeur toonl. : T - T - T T - T - T - T T
Toonladder B : B Cis Dis E Fis Gis Ais B
Trappen : 1 2 3 4 5 6 7 8
Formule dim7 akkoord : 1 b3 b5 bb7 < <
B dim7 : B D F Gis
Stapelen 3 kl. tertsen: | kl.terts | kl.terts | kl.terts |
Ook van de toon Gis tot het octaaf is een kleine terts | kl. terts |
Soms gebruikt men wel de formule 1 b3 b5 6. Men noemt dit akkoord soms ook Bdim6 en dat lijkt logischer want bb7 is de zelfde toon als 6. Bij sommige mensen geniet deze notatie zelfs de voorkeur, maar het is niet gangbaar en ook niet juist. Een 6-akkoord moet een 5e trap (niet verlaagd) in zich hebben en kan zowel mineur (b3) als majeur (3) zijn.
Het dim7-akkoord wordt een septiem-akkoord genoemd omdat dit akkoord in de klassieke muziektheorie niet (zoals hierboven) uit z'n eigen toonladder gehaald wordt.
Het Bdim7 akkoord wordt opgebouwd vanaf de 7e trap van de toonladder C harmonisch mineur.
Voor de enkele doorzetter een verdere uitleg.
(breed scherm nodig voor 12 gearceerde regels)
Alle tonen C t/m C 2 octaven: C Cis D Dis E F Fis G Gis A Ais B C Cis D Dis E F Fis G Gis A Ais B C
Formule majeur toonladder : T - T - T T - T - T - T T - T - T T - T - T - T T
Majeur toonladder C : C D E F G A B C D E F G A B C
Trappen : 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
/ / / /
Formule toonl. harm. min. : 1 2 b3 4 5 b6 7 8 9 b10 11 12 b13 14 15
Toonl. C harmonisch mineur : C D Es F G As B C D Es F G As B C
Vanaf de 7e trap van harmonisch mineur nieuwe trappen 1 t/m 8 opzetten.: 1 2 3 4 5 6 7 8
Van de nu verkregen trappen de 1e 3e 5e 7e ............................: 1 3 5 7
B dim7: B D F As
Wordt weer: | kl.terts | kl.terts| kl.terts |
Ook van de toon As tot het octaaf B is een kleine terts ...................................................| kl.terts |
Men heeft honderden jaren geleden al op vele manieren alle denkbare samenklanken (akkoorden) geconstrueerd. De klank Bdim7 is geconstrueerd met de toonladder van C harmonisch mineur waarbij vanaf de toon B nieuwe trappen 1 t/m. 8 opgezet zijn. De formule wordt dan 1 3 5 7 en op deze manier is het een septiem-akkoord.
In de gelijkzwevende stemming is het wat betreft de zuiverheid niet van belang van welke toonladder of toonaard je uitgaat als je een akkoord opbouwt. Elke afstand tot de volgende toon is immers het zelfde. Gangbaar is nu ook om dit akkoord net als andere akkoorden uit z'n eigen toonladder te halen (dus een Bdim7 halen uit de majeur-toonladder van B zoals bovenaan deze pagina). Maar men gaat daarbij nog wel uit van septiem en dat leidt dan tot de wat vreemde akkoord-formule 1 b3 b5 bb7.
Men noemt dit akkoord ook heel vaak gewoon "dim" zonder de toevoeging 7. Dat is er helaas ingeslopen, maar het is een vierklank, in de formule wordt uitgegaan van de 7e trap en het is opgebouwd uit 3 tertsen. Dat zijn de kenmerken van een septiem-akkoord, dus afgezien van de klassieke oorsprong is mijn voorkeursnotatie sowieso al "dim7".
Bijkomend voordeel is dat je dan de afkorting "dim" (zonder toevoeging) over hebt voor de drieklank 1 b3 b5 die dan ook juist benoemd is.
1 b3 b5: dim of °
Drieklank, stapeling 2 kleine tertsen.
1 b3 b5 bb7: dim7 of °7
Vierklank, stapeling 3 kleine tertsen.
Een uitbreiding van de drieklank met nog een kleine terts. Ik zie het ook als een "uitbreiding van de sfeer van de drieklank".
1 b3 b5 b7: min7/b5 of Ø
Vierklank, 2 kleine tertsen en 1 grote terts.
Een enkele verlaging van de 7e trap dus. Dit beschouw ik als een min7-akkoord met een verlaagde 5e trap. Klinkt anders, iets minder "dimmerig" ondanks de b5. Dit noemt men ook wel "half dim" of "half verminderd". Best aardige termen voor dit akkoord, maar niet echt duidelijk (niet mijn voorkeursnotatie).
De bovenstaande notaties noem ik "juist", maar in de muziek-theorie is dat betrekkelijk want er zijn altijd mensen die er anders over denken. Op de pagina nog meer akkoorden worden alle gebruikte benamingen en tekens voor Dim-akkoorden beschreven.
Er is nog iets speciaals aan het dim7-akkoord:
Ik ga weer even terug naar de opbouw van een Bdim7 vanuit de toonladder van B. Dit akkoord bestaat uit 3 kleine tertsen, de tonen B D F Gis en van Gis naar B (octaaf) is weer een kleine terts. Als je bij D begint (een soort omkering) D F Gis B klinkt dat nagenoeg het zelfde als het oorspronkelijke akkoord, maar het is nu ook vanuit D een stapeling van 3 kleine tertsen. Het is dus ook een Ddim7. Het zelfde geldt voor F en Gis. Met één dim7-greep op gitaar kun je vier dim7-akkoorden spelen.
B dim7 : B D F Gis
D dim7 : D F Gis B
F dim7 : F Gis B D
Gis dim7: Gis B D F
| kl.terts | kl.terts | kl.terts |
Op gitaar hebben dim-akkoorden vrijwel altijd een andere opbouw. Wel de zelfde tonen, maar vaak geen nette stapeling van kleine tertsen omdat dat op een gitaar in de normale stemming nauwelijks te spelen is. Maar ook als je de tonen niet in de juiste volgorde speelt, behoudt de combinatie z'n "dimmerige" klank, vanuit B en D en F en Gis.