Mineur toonladder (natuurlijk mineur) en verwantschap majeur en mineur
De majeur toonladder is de basis voor alles, ook voor de constructie van andere toonladders zoals de mineur toonladder die gebruikt wordt voor droevige melodieën. De mineur toon-ladder is na de majeur toonladder de belangrijkste toonladder.
T.o.v. de majeur toonladder worden er bij de mineur toonladder 3 tonen verlaagd. Voorbeeld vanuit de toon A.
Alle tonen : A Ais B C Cis D Dis E F Fis G Gis A
Formule Majeur : T - T - T T - T - T - T T
Maj toonl.van A: A B Cis D E Fis Gis A
Trappen : 1 2 3 4 5 6 7 8
/ / /
Formule mineur : 1 2 b3 4 5 b6 b7 8
min toonl.van A: A B C D E F G A
Eerst weer de selectie uit alle 12 tonen, de majeur toonladder, vervolgens wordt de majeur toonladder d.m.v. kruizen of mollen aangepast zodat er een andere toonladder ontstaat.
Om deze tonenreeks droevig te laten klinken moeten de 3e, de 6e en de 7e trap verlaagd worden.
Er zijn nog andere mineur toonladders, maar dit is de meest natuurlijk droevig klinkende toonladder en ook het meest gebruikt. Men noemt deze tonenreeks ook "natuurlijk mineur", maar meestal wordt dit gewoon "de mineur toonladder" genoemd.
De majeur toonladder van C is de enige majeur toonladder die bestaat uit uitsluitend tonen van de witte toetsen C D E F G A B C.
Je ziet dat de mineur toonladder van A ook bestaat uit alleen de tonen van witte toetsen A B C D E F G A.
C (majeur) en Amin noemt men dan ook "verwante toonaarden" ook genoemd "parallelle toonaarden".
Als je deze tonen speelt C D E F G A B C klinkt het vrolijk. Als je die zelfde tonen speelt van A t/m A klinkt het droevig. Dat komt door de andere volgorde van intervallen (hele en halve toonafstanden) die vanzelf ontstaat door de (binnen 1 octaaf) onregelmatige schakering van de tonen van de zwarte toetsen.
In het onderste schema heb ik de 2 toonladders onder elkaar geschoven. Je ziet dan duidelijk de verschillen bij de intervallen.
Beide toonladders beginnen met een hele toonafstand, maar dan komen de verschillen. Het menselijk gehoor ervaart de volgorde van toonafstanden van de majeur toonladder als vrolijk en de volgorde van toonafstanden van de mineur toonladder als droevig, ondanks dat het de zelfde tonen zijn.
Als A min en C (majeur) verwant zijn, dan moet het zo zijn dat de volgende toonaarden ook verwant zijn, (beide akkoorden steeds 1/2 toonafstand hoger):
Ais min en Cis (majeur)
B min en D (majeur)
C min en Dis (majeur)
enz.
Nog even terug naar A min en C (majeur). De interval van A naar C is een kleine terts. Dus mineur is verwant aan majeur een kleine terts hoger. Of andersom majeur is verwant aan mineur een kleine terts lager.
Er wordt heel veel gebruik gemaakt van deze "verwantschap". In heel veel nummers komt het voor dat een gedeelte van de muziek bijv. in C staat en een ander gedeelte in Am waarbij men de zelfde tonen kan blijven gebruiken voor de melodie.