Kerktoonladders op gitaar
Ik speel toetsen als het moet (alleen nog bij opnames) maar ik maak mij niet druk om speeltechniek en de juiste vingerzettingen voor toonladders. Ik kan je dan ook niets leren over het spelen op toetsen. Ik ga wel wat mogelijkheden op gitaar behandelen.
(de achterliggende theorie is uiteraard voor alle instrumenten het zelfde)
Op gitaar kun je met één vingerzetting alle 84 kerktoonladders spelen.
In figuur 1 zie je de basis vingerzetting voor de majeur toonladder van C. Dat is ook de ionische kerktoonladder. In figuur 2 is deze vingerzetting uitgebreid, maar het zijn allemaal tonen die in de toonladder van C voorkomen C D E F G A B.
Op de pagina "kerktoonladders" is beschreven dat de kerktoonladders C ionisch, D dorisch, E frygisch, F lydisch, G mixolydisch, A aeolisch en B locrisch uit de zelfde tonen bestaan. Met deze ene vingerzetting heb je dus de mogelijkheid om een melodie of improvisatie te spelen met tonen uit al deze toonladders.
In figuur 3 zie je de zelfde vingerzetting, maar dan alles 1 opgeschoven. Je speelt dan alle tonen uit Cis ionisch, maar ook al die andere kerktoonladders zijn dan 1 opgeschoven In figuur 4 is weer alles 1 opgeschoven naar D ionisch.
Hieronder een overzicht voor het "schuiven" met deze ene vingerzetting (met "vakje 0" bedoel ik een losse snaar).
ionisch dorisch frygisch lydisch mixolydisch aeolisch locrisch
Vakjes Maj. min. min. Maj. Maj. min. dim
0 t/m 3 C D E F G A B
1 t/m 4 Cis Dis F Fis Gis Ais C
2 t/m 5 D E Fis G A B Cis
3 t/m 6 Dis F G Gis Ais C D
4 t/m 7 E Fis Gis A B Cis Dis
5 t/m 8 F G A Ais C D E
6 t/m 9 Fis Gis Ais B Cis Dis F
7 t/m 10 G A B C D E Fis
8 t/m 11 Gis Ais C Cis Dis F G
9 Vm 12 A B Cis D E Fis Gis
10 t/m 13 Ais C D Dis F G A
11 t/m 14 B Cis Dis E Fis Gis Ais
12 t/m 15 weer het zelfde als bovenste, maar dan alles een octaaf hoger
Speel de bovenstaande vingerzetting netjes met in elk vakje een vinger.
Tussen de donkere vakjes die corresponderen met de zwarte toetsen op de piano, staan alle tonen van de witte toetsen, dus alle tonen uit de majeur toonladder (ionische kerktoonladder) van C. In de vakjes 0 t/m 3 zie je de vingerzetting van bovenstaand figuur 2 terug.
Je ziet die zelfde tonen over de hele hals verspreid staan. Je kunt zelf andere vingerzettingen gaan maken. Veel gebruikte vingerzettingen zijn bijv. te vinden in de vakjes 2 t/m 5 en 5 t/m 8 en 7t/m 10 en 8 t/m 12.
In die andere vingerzettingen zijn dan ook weer al die andere kerktoonladders te vinden.
Ook met die andere vingerzettingen kun je gaan schuiven. Met elke vingerzetting heb je er weer 84 mogelijkheden bij om alle kerktoonladders te spelen.
Dit is natuurlijk een gigantisch gereken en onder het spelen heb je hier niets aan. Op de pagina "Toepassen toonladders" wordt behandeld wat je hiermee kunt.